Historia dhe themelet e inteligjences artificiale

Inteligjenca artificiale aktivitetet e saja i filloi per here te pare rreth viteve 1950. John Mc Carthy ishte i pari qe perdori termin “inteligjence artificiale” ne vitin 1956 dhe e definoi ate si shkencen dhe inxhinierine e krijimit te makinave inteligjente.

AI eshte nje dege e shkencave kompjuterike qe perpiqet te ndertoje makina qe do te funksionojne ne menyre autonome ne mjedise te nderlikuara dhe ndryshuese. GPS ishte programi i pare i cili “mendonte ne menyre njerezore”.

AI perkrah studimin e aftesive njerezore si kreativiteti, vetpermiresimi dhe perdorimi i gjuhes.

Deklarata e Herbert Simon thote:

“Nuk është qëllimi im të habitem ose të godas – por mënyra më e thjeshtë që unë mund të përmbledhem është të them se tani ka në botë makina që mendojnë, mësojnë dhe krijojnë. Për më tepër, aftësia e tyre për të bërë këto gjëra do të rritet me shpejtësi deri në një të ardhme të dukshme – sfera e problemeve që mund të trajtojnë do të jetë njëlloj me sferën në të cilën është zbatuar mendja njerëzore”.

Disiplinat te cialt kontribuan me idete, pikepamjet dhe teknikat e tyre ne zhvillimin e AI-se  jane:

• Filozofia – grupe ligjesh te cilat qeverisnin pjesen racionale te mendjes. Zhvillimi i silogizmave nga Aristoteli per arsyetim te duhur. Sipas Thomas Hobbes arsyetimi eshte llogaritje numerike, qe “shtojme dhe zbresim ne mendimet tona te heshtura”. Aristoteli argumentoi se veprimet jane te justifikuara nga nje lidhje logjike midis qellimeve dhe njohurive.

• Matematika – Matematikanët dhanë mjetet për të manipuluar deklaratat logjike si dhe deklaratat e pasigurta, probabilistike. Ata gjithashtu vendosën bazën për llogaritjen dhe arsyetimin rreth algoritmeve.

• Ekonomia – Ekonomistët formalizuan problemin e marrjes së vendimeve që maksimizojnë rezultatin e pritshëm tek vendimmarrësi.

• Psikologjia – Psikologët miratuan idenë se njerëzit dhe kafshët mund të konsiderohen makina për përpunimin e informacionit.

• Linguistika – Linguistët treguan se përdorimi i gjuhës i përshtatet këtij modeli.

• Inxhinieria – Inxhinierët e kompjuterëve ofruan makinat gjithnjë e më të fuqishme që i bëjnë aplikacionet e AI të mundshme.